Kromozom ve Özellikleri

1- Kromozom ve Özellikleri :
Hücre, hücre zarı, sitoplâzma ve çekirdek olarak üç kısımdan oluşur. Hücredeki yaşamsal faaliyetleri yöneten, kontrol eden ve hücreye ait kalıtsal (genetik) bilgileri bulunduran yönetim merkezi çekirdektir.
Çekirdek, çekirdek zarı, çekirdek öz suyu, çekirdekçik ve kromatin iplik olmak üzere dört kısımdan oluşur. Hücredeki kalıtsal bilgilerin tamamı çekirdekteki kromatin ipliklerde bulunur. (Kromatin iplikler aslında birer DNA molekülüdür sarmalıdır).
Kromatin iplikler hücre bölünmesinden önce kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluştururlar. Kromozomlar, hücredeki kalıtsal (genetik) bilgilerin tamamını taşıyan yapılardır. Kromozomlar hücre bölünmesinden önce kendini kopyalayarak (eşleyerek) iki iplik oluşturur. Oluşan ipliklerden her birine kromatit denir. Bir kromozom iki kromatitten oluşur.
Hücre bölünmesinde bir hücreden iki hücre oluşur. Kromozomların kendini kopyalaması (eşlemesi) sonucu oluşan kromatitlerden her biri, hücre bölünmesi sonucu oluşan hücrelere geçer ve hücreye geçen kromatitlere artık kromozom denir. Böylece bölünme sonucu oluşan hücreler aynı kromozomu taşıdıkları için aynı kalıtsal (genetik) bilgilere sahip olurlar.
Canlıların sahip olduğu (canlı vücudunda bulunan) hücreler kromozom sayısına göre diploit (2n) kromozomlu hücreler (vücut hücreleri) ve haploit (n) kromozomlu hücreler (üreme hücreleri) olarak iki çeşittir.
Canlıların vücut özelliklerini belirleyen ve 2n kromozomlu olan hücrelere vücut hücreleri veya diploit (2n) kromozomlu hücreler denir. İnsanların vücut hücrelerinde 2n=46 kromozom bulunur.
Canlılarda üreme olayını gerçekleştiren ve n kromozomlu olan hücrelere üreme hücreleri veya gametler veya haploit (n) kromozomlu hücreler denir. İnsanların üreme hücrelerinde (yani sperm ve yumurta hücrelerinde) n=23 tane kromozom bulunur.
• Her canlı türünde bulunan kromozom sayısı sabittir.
• Her canlı türünde bulunan kromozomlar farklı kalıtsal (genetik) özellikler taşır.
• Kromozom sayısı canlı türünü ya da canlının gelişmişliğini belirlemez. (Canlı türünü ya da canlıların gelişmişliğini kromozom sayısı değil, kromozomların üzerinde bulunan genler belirler).
• Kromozom sayıları aynı olan canlılar farklı gelişmişlik düzeyine sahiptirler. (Kromozomlar farklı kalıtsal (genetik) özellik taşıdığı için).

NOT : 1- Bazı canlıların kromozom sayıları


Canlı Türü KromozomSayısı (2n)
Solucan 2
Ayçiçeği 34
Keçi 60
Sirke Sineği 8
Sinek 12
Maymun 42
At 64
Pirinç 12
Soğan 16

Sağolasın...