Gerçek Anlam / Yan Anlam
Gerçek Anlam:Bir kelimenin akla ilk gelen ve sözcüklerde ilk sırada yazan anlamına gerçek anlam denir.
Yan Anlam:Bir kelimenin gerçek anlamından kopmaksızın;genellikle canlı varlıklara ait organların cansız varlıklarda kullanılmasıyla oluşan anlamına yan anlam denir.
Talihli olmanın ilk şartı insanın bir kabiliyeti olmasıdır.
İnsan denince aklımıza "düşünebilen,konuşabilen canlı varlık"geliyor.Cümlede geçen insan kelimeside aynı anlamda olduğuna göre,bu cümledeki "insan",gerçek(temel)anlamında kullanılmıştır.
=>Ayakkabının burnu iyice açıldı.
Bu cümlede de,insan ve hayvanlara ait bir organ olan burnun,cansız bir varlık olan ayakkabıda kullanıldığını görüyoruz.O halde "burun" kelimesi bu cümlede yan anlamda kullanılmıştır.
Mecaz Anlam
Mecaz Anlam:Bir kelimenin,gerçek anlamında uzaklaşarak,yeni bir açılımla kullanılmasına mecaz anlam denir.
(...)tuttuğu işte hiçbir başarı gösterememiştir.
"Tutmak" fiilinin anlamını biliyoruz:EL,ayak,ağız vb. bir organla kavramak.Halbuki bu cümlede "bir işi tutmak"tan söz ediliyor."İş" soyut bir kelime olduğu için tutulamayacağına göre cümlede gerçek anlamda kullanılmamıştır.O halde mecazlaşmıştır.
Fazla büyümüş,havaleli bir burun,mutlaka yere çarpacaktır.
Buradaki "çarpmak" fiili ise "kaybetmek" anlamında kullanıldığı için mecazlaşmıştır.